Ο Δ Πενταγιώτης με αφορμή την απόφαση κατεδάφισης της Π Δημ Αγοράς Λαμίας

Η Δημοτική Αγορά (Δ.Α.) πάλι στην επικαιρότητα
(Με αφορμή την απόφαση ολοκλήρωσης της κατεδάφισης)

Γράφει ο Δημήτριος Πενταγιώτης
Πολιτικός Μηχανικός

Η απόφαση της σημερινής Δημοτικής Αρχής να προχωρήσει στην κατεδάφιση του τμήματος της παλιάς δημοτικής Αγοράς που έχει απομείνει – αυτού δηλαδή επί της οδού Όθωνος – έδωσε αφορμή να γίνει σχετική συζήτηση στην πρόσφατη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με έντονες αντιπαραθέσεις μεταξύ των δημοτικών παρατάξεων και σχετικά δημοσιεύματα στον τοπικό Τύπο.
Προσωπικά, ως απλός δημότης σήμερα και παλιότερα ως δημοτικός Σύμβουλος για πολλά χρόνια, έχω ασχοληθεί με το θέμα της αξιοποίησης της δημοτικής Αγοράς, όσο κανένας άλλος Λαμιώτης. Έχω κατ’ επανάληψη δημοσιεύσει σχετικά άρθρα μου στο τοπικό Τύπο, έχω κάνει συγκεκριμένες προτάσεις με συνέντευξη σχεδίων εν είδει προμελετών από την εποχή των αείμνηστων Δημάρχων Απ. Κουνούπη και Αντ. Φίλη και στη συνέχεια των Δημάρχων Λάμπρου Παπαδήμα και Γιώργου Ντελή καθώς επίσης και πλήρη προμελέτη – πρόταση κατά την δεύτερη θητεία του σημερινού Δημάρχου, με πλήρεις κατόψεις όλων των ορόφων και με προοπτικό το οποίο επεξεργάστηκε και σχεδίασε ο συμπολίτης μας αρχιτέκτονας Βασίλης Τριανταφύλλου.
Στο αρχείο μου έχω αντίγραφα και όλων των άλλων μελετών ή προμελετών που κατά καιρούς συντάχθηκαν για λογαριασμό του Δήμου, όπως η οριστική μελέτη της νέας Αγοράς του φίλου Λαμιώτη αρχιτέκτονα Αλέκου Βογιαντζή που παραδόθηκε κατά την τελευταία θητεία του Απ. Κουνούπη πριν την δικτατορία, την προμελέτη – πρόταση των αρχιτεκτόνων Η. Γουναρόπουλου, Α. Κωστίκα κλπ επί θητείας Γ. Ντελή, καθώς και την προμελέτη Στρατηγέα με βάση την οποία έγινε η αποτυχημένη (ευτυχώς) δημοπράτηση του έργου.
Θα προσθέσω ακόμα ότι οι τρείς τελευταίοι Δήμαρχοι (Λ. Παπαδήμας, Γ. Ντελής και Γ. Κοτρωνιάς) είχαν ζητήσει και την δική μου συμμετοχή στις σχετικές διαπραγματεύσεις με τους όμορους ιδιοκτήτες – κυρίως την οικογένεια Κρόκου – προκειμένου και οι δικές τους ιδιοκτησίες να ενταχθούν σε μια μεγαλόπνοη πολεοδομική ανάπλαση του ιστορικού κέντρου της Λαμίας μέχρι την οδό Κολοκοτρώνη. Γνωρίζω κατά συνέπεια όλες τις λεπτομέρειες του θέματος, άγνωστες στον πολύ κόσμο.
Με δεδομένα όλα αυτά, νομίζω πως έχω το ηθικό δικαίωμα να διατυπώσω την προσωπική μου γνώμη για την αποφασισθείσα κατεδάφιση του εναπομείναντος τμήματος της Δ.Α. λέγοντας ξεκάθαρα πως την θεωρώ ΛΑΘΟΣ για τους πιο κάτω λόγους :
1. Δυο λόγοι θα μπορούσαν ενδεχομένως να δικαιολογήσουν την απόφαση της κατεδάφισης: Πρώτο: Αν η Δημοτική Αρχή είχε έτοιμη και ευρύτερα αποδεκτή οριστική μελέτη αξιοποίησης της δημοτικής Αγοράς, με δρομολογημένη την κατασκευή του έργου, πράγματα που δεν συντρέχουν. Η επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας του Δημ. Συμβουλίου συνάδελφος κυρία Οικονόμου, για το λόγο αυτό, πρότεινε τη διενέργεια αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, προκειμένου να αποκτηθεί οριστική μελέτη πριν γίνει η κατεδάφιση. Έχει δίκιο μόνο ως ένα βαθμό, γιατί το ξεκίνημα μιας τέτοιας διαδικασίας, κάτω από τη σημερινή οικονομική συγκυρία, αποτελεί αυταπάτη. Σήμερα κάθε τέτοια συζήτηση και πολύ περισσότερο η δρομολόγηση κατασκευής ενός τέτοιου μεγέθους έργου, μόνο ως ανέκδοτο ακούγεται. Εκτός και αν οι δημοτικοί μας άρχοντες δεν έχουν αντιληφθεί την πορεία της χώρας μας προς την χρεοκοπία, συμπεριλαμβανομένης βέβαια και τις Τ.Α. Δεύτερο : Αν η δημοτική Αρχή έχει την πρόθεση να εξαλείψει την άθλια εικόνα που το εναπομείναν τμήμα της δημ. Αγοράς παρουσιάζει προς την οδό Όθωνος. Όμως πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η κατεδάφισή του θα απελευθερώσει τη θέα των οπισθίων και πλαϊνών όψεων των ομόρων πολυκατοικιών με αποτέλεσμα το θέαμα να είναι εξίσου αντιαισθητικό. Εξ άλλου η δαπάνη κατεδάφισης του συγκεκριμένου κτίσματος, με σκελετό οπλισμένου σκυροδέματος, της αποκομιδής των μπαζών και της διαμόρφωσης του απελευθερωμένου χώρου δεν είναι αμελητέα. Με μια μικρή προσαύξησή της είναι εφικτή η αποκατάσταση του κτίσματος στην αρχική του μορφή έτσι ώστε η παλιά πρόσοψη της αγοράς με την χαρακτηριστική αψίδα να αναδειχθεί και πάλι, δίνοντας την ευκαιρία να εκτιμηθεί αντικειμενικότερα η πιθανή διατήρησή της. Τα καταστήματα επί της οδού Όθωνος μπορούν να ενοικιαστούν, αποφέροντας στο Δήμο για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα κάποια έσοδα, αρκετά για την απόσβεση της δαπάνης αποκατάστασή τους.
Η σημερινή δημοτική Αρχή αυτό μονάχα μπορεί και υποχρεούται κατά την γνώμη μου να προσφέρει στην πόλη, καθώς η κατασκευή ενός ολοκληρωμένου έργου για κάμποσα χρόνια αποτελεί ουτοπία. Εξ άλλου τόσο η ίδια όσο και οι προηγούμενες δημ. Αρχές που ασχολήθηκαν με το θέμα της αξιοποίησης της δημ. Αγοράς απέτυχαν να το αντιμετωπίσουν.
Ας αφεθεί λοιπόν η αντιμετώπισή του για το μέλλον, όταν η Τ.Α. βγει από το τέλμα στο οποίο σήμερα είναι βυθισμένη, και όταν, όπως ελπίζουμε, νέοι άνθρωποι, με περισσότερες ικανότητες και προπαντός με νέα οράματα και αποφασιστικότητα, θα αναλάβουν τις τύχες της πόλης μας.
Υπάρχει όμως και η άλλη όψη του θέματος : Αν δηλαδή, έστω το τμήμα που απέμεινε πρέπει να χαρακτηριστεί διατηρητέο ως δείγμα αρχιτεκτονικό και ιστορικό μιας άλλης εποχής. Την άποψη αυτή δεν υποστηρίζουν μονάχα οι οικολόγοι και οι παρεμφερείς κινήσεις, αλλά και άνθρωποι με ειδικές γνώμες, όπως κάποιοι αρχιτέκτονες, καθώς επίσης και τμήμα της κοινής γνώμης, και αυτή δεν μπορεί να την αγνοεί αβασάνιστα η σημερινή δημ. Αρχή.
Την προσωπική μου άποψη έχω κατ’ επανάληψη διατυπώσει στον τοπικό Τύπο. Η ολοσχερής κατεδάφιση των κτισμάτων της παλιάς δημοτικής Αγοράς μπορεί να δικαιολογηθεί τότε μόνο αν επιβληθεί από την μελέτη ενός νέου έργου υψηλής αρχιτεκτονικής ποιότητας, αποτελώντας μια σημαντική ανάπλαση του ιστορικού κέντρου της Λαμίας στο σημείο αυτό και όχι ενός κτηρίου που θα αποβλέπει κυρίως στη δημιουργία χώρων στάθμευσης, με την ψευδαίσθηση ότι αυτό θα λύσει το κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης μας. Τέτοια όμως ανάπλαση, χωρίς αυτή να φτάσει μέχρι την οδό Κολοκοτρώνη, κατά τη γνώμη μου δεν νοείται.
Η λύση αυτή κατά το παρελθόν έφτασε τρεις φορές πολύ κοντά στην υλοποίησή της με τους αντίστοιχους δημάρχους, αλλά ματαιώθηκε εξ’ αιτίας των δισταγμών και της έλλειψης ευελιξίας από την πλευρά τους. Το λέω αυτό μετά λόγου άμεσης γνώσης.
Για τις όποιες απόψεις μου πάνω στο θέμα αξιοποίησης της δημοτικής Αγοράς, επικαλούμαι για μια ακόμα φορά, αυτό που έχει πει ο μεγαλύτερος ίσως αρχιτέκτονας του 20ου αιώνα, ο Λε Κορμπιζιέ, μέσα από την περίφημη ΧΑΡΤΑ ΑΘΗΝΩΝ, το μανιφέστο, δηλαδή του «κινήματος της Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής». Η διατύπωση είναι η ακόλουθη:
«Ό,τι ανήκει στο παρελθόν δε δικαιούται εξ’ ορισμού να παραμείνει αιώνιο, χρειάζεται φρόνηση για να διαλεχτεί αυτό που πρέπει να γίνει σεβαστό. Αν τα συμφέροντα της πόλης θίγονται επειδή επιβιώνουν ορισμένες ξακουστές και μεγαλόστομες παρουσίες κάποιας εποχής, θα αναζητηθεί μια λύση ικανή να συμβιβάσει δύο αντίθετες οπτικές: στις περιπτώσεις που έχουμε να κάνουμε με κτίσματα που επαναλαμβάνονται σε πολλά αντίτυπα, θα διατηρήσουμε ορισμένα ως τεκμήρια και θα ρίξουμε τα υπόλοιπα. Σε άλλες περιπτώσεις θα μπορεί να απομονωθεί μόνο το μέρος που αποτελεί ενθύμιο ή πραγματική αξία, και το υπόλοιπο θα αναπλαστεί για ωφέλιμους σκοπούς»
Τελικά αμφιβάλλω αν όλες αυτές οι απόψεις ενός απλού δημότη, μπορεί να ληφθούν υπόψη από τους τοπικούς μας άρχοντες καθώς δεν μας έχουν συνηθίσει για κάτι τέτοιο.
Από την άλλη πλευρά, μέλη της τοπικής κοινωνίας που μπορούν να έχουν έγκυρη άποψη για το συγκεκριμένο θέμα, αλλά και πλήθος άλλων που αφορούν στην καθημερινή μας ζωή και το μέλλον της πόλης μας σωπαίνουν.
Το μέλλον ειδικά της Δημοτικής Αγοράς, είναι πρωτίστως θέμα για το οποίο οι συμπολίτες μας αρχιτέκτονες οφείλουν να πάρουν δημόσια θέση.

(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ” 16/9/2011)