ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ: Πλημμύρες Σπερχειού - Ανάγκη για συνολική εκτίμηση

Τώρα που υποχώρησαν τα νερά και μετράμε τις συνέπειες της πλημμύρας στον κάμπο του Σπερχειού, είναι καλό να φέρουμε στη μνήμη μας τις αιτίες. Να αναλογιστούμε επίσης ποιο θα είναι το μέλλον της εύφορης κοιλάδας, που έχει όλες τις προϋποθέσεις να συμβάλει σε σημαντικό βαθμό στις διατροφικές ανάγκες των κατοίκων της περιοχής, και μάλιστα στη σημερινή συγκυρία. Είναι ευκαιρία να τονίσουμε ότι η ιστορία πρέπει να διαβάζεται από το τέλος προς την αρχή. Δεν θα μιλούσαν ορισμένοι αν μελετούσαν το πώς οδηγήθηκε εδώ ο Σπερχειός και η Κοιλάδα, με τις πολιτικές και τις πρακτικές που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια. Έχουν γίνει πια κανόνας οι διαμαρτυρίες εκ των υστέρων, οι επιστολές και οι καταγγελίες προς κάθε κατεύθυνση. Ποτέ δεν είδαμε όμως να κάνει κάποιος υπεύθυνος παράγοντας αυτοκριτική με μια συνολική εκτίμηση της κατάστασης. Φοβούνται τις ευθύνες ; Φταίνε όλοι οι άλλοι εκτός από αυτούς; Το πρόβλημα των πλημμυρών του Σπερχειού δεν είναι σημερινό. Όταν είχαμε παλιότερα τη φυσική πλημμύρα, αραιά και πού, ήταν ευλογία για τους αγρότες. Αυξάνονταν η γονιμότητα του εδάφους. Όμως οι ανθρώπινες επεμβάσεις είναι τόσες και τέτοιες τα τελευταία χρόνια, που δεν μιλάμε πια για φυσικές πλημμύρες, όπως τις ξέραμε. Το οικολογικό κίνημα και οι Οικολόγοι Πράσινοι πολλά χρόνια τώρα μίλησαν για τις συνέπειες της κακοδιαχείρισης του Σπερχειού και του κάμπου. Μίλησαν για τις παράνομες αμμοληψίες, τις χωματερές κατά μήκος του ποταμού, τις εκχερσώσεις του παραποτάμιου δάσους, την ευθυγράμμιση της κοίτης. Μίλησαν για τις αιτίες της πλημμυρογένεσης και την ανάγκη για έργα ορεινής υδρονομίας, που είναι αναγκαία για τη μείωση του όγκου της στερεοπαροχής Πέρα από τις καθυστερήσεις, την αποσπασματική εκτέλεση των έργων των οδικών αξόνων Ε65 και ΟΣΕ και τη μη εξασφάλιση των οικονομικών πόρων, υπάρχουν και παράγοντες οικολογικοί και περιβαλλοντικοί, που αφορούν στη σκοπιμότητα της χάραξης και της κατασκευής των οδικών αξόνων και της σιδηροδρομικής γραμμής μέσα στην κοιλάδα του Σπερχειού, σε γη υψηλής παραγωγικότητας και κατά μήκος της ροής του ποταμού και σε προστατευόμενη περιοχή του Δικτύου NATURA 2000. Παράγοντες που αφορούν στον τρόπο διαχείρισης των οικοσυστημάτων και ανατρέπουν εντελώς τη φυσιολογία της περιοχής. Υπάρχει απόλυτη ανάγκη να δούμε τα πράγματα και κάτω από μια άλλη οπτική γωνία. Δεν είναι όλα τσιμέντο, άσφαλτος και έργα. Δεν είναι μόνο η υδραυλική επιστήμη, που δεν εφαρμόζεται σωστά. Είναι και οι επιστήμες της βιολογίας, της δασοπονίας, της οικολογίας των συστημάτων. Ειδικά για τα έργα αυτά, οι Οικολόγοι Πράσινοι αναφερθήκαμε, με παρεμβάσεις και ανακοινώσεις μας*, στην ανάγκη να γίνει η χάραξη του Ε-65 έξω από τον κάμπο του Σπερχειού• να πάει βόρεια της Λαμίας από το ύψος της Αγίας Παρασκευής και να οδηγηθεί με σήραγγες και κοιλαδογέφυρες πάνω από τη Στύρφακα, εκεί που οδηγείται και σήμερα. Μιλήσαμε για την ζημιά στη γη υψηλής παραγωγικότητας και στην περιοχή NATURA. Ζητήσαμε την ακύρωση της μελέτης χάραξης του αυτοκινητόδρομου ΒΟΛΟΥ – ΑΝΤΙΡΡΙΟΥ, που προβλέπεται επίσης να διασχίσει διαγώνια την κοιλάδα κι από το ύψος της Ροδίτσας και το Κόμμα, να οδηγηθεί στη γέφυρα του Ασωπού, με μεγαλύτερες συνέπειες για την περιοχή. «Φωνή βοώντος εν τη ερήμω» Για τα δύο αυτά ζητήματα έχουμε προσφύγει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή με ερώτηση του ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων, του κ Τρεμόπουλου. Η διαδικασία δεν έχει τελειώσει και η αλληλογραφία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τις αρμόδιες εθνικές υπηρεσίες θεωρείται μη ανακοινώσιμη. Για μας τα προβλήματα τώρα αρχίζουν. Ακόμα κι αν τελειώσουν αυτά τα έργα, θα είναι τέτοιες οι ανατροπές που θα επηρεάσουν σημαντικά τη συμπεριφορά της περιοχής και του οικοσυστήματος Σπερχειού – Μαλιακού. Δεν είναι τα δύο πολυκαταστήματα «ΣΕΙΡΙΟΣ», που θα μας σώσουν και που θα βγάλουν την αγορά έξω από τη Λαμία. Ένα από τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, που είναι ο κάμπος του Σπερχειού, απειλείται άμεσα. Ήδη οι συνέπειες στον Μαλιακό θεωρούνται μη αναστρέψιμες. Στη σημερινή συγκυρία με τις άμεσες απειλές της κρίσης, αυτό που πρέπει κυρίως να έχουμε στο μυαλό μας είναι οι παραγωγικές δυνατότητες της περιοχής, κυρίως ο πρωτογενής τομέας, και η βιωσιμότητα. ------------------------------------------ Πληροφορίες: Στέφανος Σταμέλλος 6977261256 *Δείτε τις παλαιότερες ανακοινώσεις μας: http://oikologoi-prasinoi-fthiotidas.blogspot.com/2009/10/65.html http://oikologoi-prasinoi-fthiotidas.blogspot.com/2009/10/65_26.html http://oikologoi-prasinoi-fthiotidas.blogspot.com/2010/03/65.html http://oikologoi-prasinoi-fthiotidas.blogspot.com/2011/07/blog-post_13.html http://www.e-ecology.gr/DiscView.asp?mid=1881&forum_id=6&

ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ (ΕΛΕΤ) ΓΙΑ ΤΟ ΧΙΟΝΟΔΡΟΜΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ (ΧΚΠ) ΠΡΟΣ ΤΟ ΥΠΕΚΑ 

Τον Ιούνιο 2009, συνεργάτες της ΕΛΕΤ αντιλήφθηκαν παρανομίες σχετικά με την εκτέλεση εργασιών συντήρησης στο Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού (ΧΚΠ) εντός της Περιοχής Απόλυτης Προστασίας του Εθνικού Δρυμού, που αποτελεί μέρος της Περιοχής Δικτύου NATURA 2000 με κωδικό GR2450005, οι οποίες διεξήχθησαν το καλοκαίρι του 2008 με το λεγόμενο και διαφημιζόμενο «ΤΕΡΑΣ του Παρνασσού» (Fendt 936 Vario).

Κατόπιν τούτου, αποφασίστηκε η επιτόπια επίσκεψη κλιμακίου της ΕΛΕΤ, με σκοπό την εκτίμηση του μεγέθους της περιβαλλοντικής όχλησης που προέκυψε ως συνέπεια των εργασιών αυτών. Η αναλυτική έκθεση της αυτοψίας και των εξελίξεων της (Συνημμένο 1 ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ με αρ. πρωτ. 965/ ΕΕ – ΣΦΥΠ 25), καθώς επίσης ένα CD με φωτογραφίες των παρεμβάσεων (επισυνάπτονται μερικές από αυτές τις φωτογραφίες) και των επιπτώσεων υποβλήθηκε στην Υπουργό Τ. Μπιρμπίλη με το έγγραφο με Αρ. Πρωτ. 1331/ΕΕ (16-11-2009), το οποίο επισυνάπτεται (Συνημμένο 2 ΕΛΕΤ_1109), όπου ζητήθηκαν οι άμεσες ενέργειες του Υπουργείου προς τους υπευθύνους λειτουργίας του ΧΚΠ, με σκοπό την αποκατάσταση των αναστρέψιμων βλαβών και την προσφυγή στις αρμόδιες δικαστικές αρχές για την επιβολή κυρώσεων σχετικών με τις μη αναστρέψιμες βλάβες. Εφιστώντας την προσοχή τους στο να επέμβουν προτού ξεκινήσει η λειτουργία του ΧΚΠ για την νέα χειμερινή περίοδο.

Από τις εργασίες συντήρησης του ΧΚΠ, οι οποίες εκτελέστηκαν αυθαίρετα – δίχως εγκεκριμένη μελέτη κλπ, προκύπτει μη αναστρέψιμη βλάβη του φυσικού περιβάλλοντος στην περιοχή προστασίας. Η διοίκηση της ΕΤΑ προχώρησε σε εργασίες συντήρησης δίχως την σύμφωνη γνώμη του ΦΔ Παρνασσού. Υπεύθυνος για τις εργασίες ήταν η κοινοπραξία ΑΚΤΡΑΚ, με μετόχους την ΑΚΤΩΡ Α.Ε και ΠΑΝΤΡΑΚ Α.Ε.

Να σημειωθεί πως αμέσως μετά την αυτοψία η ΕΛΕΤ, εκπρόσωπος των ΜΚΟ στον Φορέα Διαχείρισης (ΦΔ) Παρνασσού, ενημέρωσε και εγγράφως τον τότε Πρόεδρο του ΦΔ (Συνημμένο 3 ΕΛΕΤ_0709).

Σχεδόν ένα χρόνο μετά την αρχική μας καταγγελία λόγω του ότι χρόνιζε ο έλεγχος στους χώρους του ΧΚΠ η ΕΛΕΤ ενημέρωσε και ζήτησε την παρέμβαση της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ) με το έγγραφο με Αρ. Πρωτ.: 812/Ε.Ε (6-10-2010), το οποίο επισυνάπτεται (Συνημμένο 4 ΕΛΕΤ_1010). Η καταγγελία διαβιβάστηκε και στο Τμήμα Νομικών Υποθέσεων της Ειδικής Γραμματείας Δασών (Συνημμένο 5 ΕΛΕΤ_0111).

Εξ’ όσον γνωρίζουμε η ΕΥΕΠ ζήτησε στην συνέχεια από τις κατά τόπους αρμόδιες υπηρεσίες πληροφορίες αλλά δεν μας γνωστοποιήθηκε ούτε εάν πραγματοποιήθηκε αυτοψία από κλιμάκιο της ΕΥΕΠ, ούτε ποια ήταν η έκβαση της καταγγελίας. Δεν προέκυψαν δηλαδή ποτέ κυρώσεις για το ΧΚΠ το οποίο μέχρι και σήμερα λειτουργεί δίχως περιβαλλοντικούς όρους.

Σας να μην αρκεί όλο τα βεβαρημένο ιστορικό του ΧΚΠ, η ελληνική διοίκηση επιχειρεί σήμερα μέσα από το Σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής «Ποινική προστασία του περιβάλλοντος – Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ – Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων – Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ – Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής» να νομιμοποιήσει το αυθαίρετο ΧΚΠ (Άρθρο 53, παρ. 4), παραχωρώντας του δασική έκταση 11.100 στρεμμάτων στα οποία μάλιστα θα μπορεί να εκτελεί εργασίες συντήρησης, επισκευής, επέκτασης και εκσυγχρονισμού των εγκαταστάσεων κ.α. Αξίζει να σημειωθεί πως αυτό επιχειρείται την στιγμή που δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη η έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος για τον Εθνικό Δρυμό Παρνασσού, το οποίο επεξεργάζονται οι διάφορες υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ.

Η ΕΛΕΤ με επιστολή της ενημέρωσε για ιστορικό αυτό και τον εισηγητή του σ/ν, κ. Κυριάκο Μητσοτάκη (Συνημμένο 6 Επιστολή ΕΛΕΤ ΣΝ ΥΠΕΚΑ_Ιαν2012).


Δάφνη Μαυρογιώργου
Υπεύθυνη Περιβαλλοντικών Προγραμμάτων
Βιολόγος - Περιβαλλοντολόγος
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος & Πολιτισμού
http://www.ellet.gr
τηλ: 210 3225245 (εσωτ. 7)
φαξ: 210 3225240

Παρέμβαση για το Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων του ΥΔ Δυτ Στερ Ελλάδας

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ της Κίνησης Πολιτών για την Προστασία του Ευρυτανικού Περιβάλλοντος
στη Διαβούλευση επί του Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων του ΥΔ Δυτικής Στερεάς Ελλάδας

Απογοήτευση προκάλεσε στην Κίνηση Πολιτών για την Προστασία του Ευρυτανικού Περιβάλλοντος η έναρξη της διαβούλευσης στις 1 Δεκεμβρίου 2011 του πολυαναμενόμενου Σχεδίου Διαχείρισης του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Ελλάδας. Παρ’ όλες τις προσδοκίες μας ότι το Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων θα έβαζε επιτέλους σε τάξη την ανεξέλεγκτη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με τον καταιγισμό χωροθέτησης δεκάδων «μικρών» (μέχρι 15 ΜW) υδροηλεκτρικών σε κάθε ρέμα και ποτάμι του νομού Ευρυτανίας, διαψευστήκαμε οικτρά.
Η κατάσταση αυτή έχει διογκωθεί πέρα από κάθε μέτρο μετά την ψήφιση του Ειδικού Χωροταξικού των ΑΠΕ το 2008 το οποίο καθόρισε ως αποκλειστικό εργαλείο χωροθέτησης των υδροηλεκτρικών δύο και μόνο νούμερα: την οικολογική παροχή, ως ένα ποσοστό της θερινής ροής των ποταμών και την απόσταση των 1.000μ μεταξύ δύο διαδοχικών έργων. Δεν λαμβάνεται υπόψη κανένας άλλος κανόνας χωροθέτησης, όπως η φέρουσα ικανότητα των ποταμών, οι προστατευόμενες περιοχές, η άποψη των τοπικών κοινωνιών και κυρίως οι περιβαλλοντικοί στόχοι της Οδηγίας για τα Ύδατα που είναι υποχρεωτικοί από 22-12-2009.
Βάσει του Ειδικού Χωροταξικού των ΑΠΕ έχουν ήδη χωροθετηθεί από τη ΡΑΕ έχοντας λάβει άδεια παραγωγής 46 «μικρά» υδροηλεκτρικά, συνολικής δυναμικότητας 105,2 ΜW (με μέσον όρο τα 2,3 ΜW) στα 1.870 τετρ. χλμ του μικρού νομού μας, ενώ δεκάδες ακόμη βρίσκονται σε διαδικασία αξιολόγησης. Από αυτά έχουν κατασκευαστεί και λειτουργούν 4-5 έργα με πολύ κακές επιδόσεις στην τήρηση των περιβαλλοντικών όρων. Παρόμοια κατάσταση έχει διαμορφωθεί σε όλους τους νομούς της ορεινής Πίνδου ξεσηκώνοντας έντονες και βίαιες αντιδράσεις από τους κατοίκους των περιοχών αυτών. Η αντίδραση αυτή έχει εκφραστεί τόσο κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης των υδροηλεκτρικών, στα συμβούλια των τοπικών φορέων (δήμοι, νομαρχίες, περιφέρειες), όσο και μαζικά στο Υπουργείο Περιβάλλοντος το 2007 με παρεμβάσεις στη διαβούλευση του Ειδικού Χωροταξικού των ΑΠΕ που όμως αγνοήθηκαν παντελώς καθώς και με προσφυγές στο ΣΤΕ, γεγονότα που δεν αφήνουν περιθώρια στο Υπουργείο να ισχυριστεί ότι δεν έχει λάβει γνώση.
Οι ελπίδες μας για την υιοθέτηση στοιχειωδών κανόνων προστασίας των ποταμών και ρεμάτων κατά τη χωροθέτηση των υδροηλεκτρικών, είχαν εναποτεθεί στη θεσμοθέτηση των Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας για τα Ύδατα. Αναμέναμε να τεθεί ως πρώτη προτεραιότητα των Σχεδίων αυτών για τα ορεινά ύδατα η απειλή που προδιαγράφεται από την υλοποίηση των προτεινόμενων έργων.
Αντ’ αυτού διαπιστώσαμε ότι στα κείμενα της διαβούλευσης που έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο, όπως στην Έκθεση Επισκόπησης των Σημαντικών Θεμάτων Διαχείρισης Νερών του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Ελλάδας καθώς και στα αναλυτικότερα Κείμενα Τεκμηρίωσης του Προσχεδίου Διαχείρισης, απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στα μικρά υδροηλεκτρικά έργα που έχουν κατασκευαστεί ή προβλέπεται να κατασκευαστούν. Δεν αντιμετωπίζεται ως σημαντικό πρόβλημα ούτε η απόληψη του μεγαλύτερου μέρους της φυσικής ροής των ποταμών και η εκτροπή της μέσα σε μεγάλους αγωγούς μέχρι τους υδροστροβίλους σε απόσταση χιλιομέτρων από το φράγμα αλλά ούτε και οι μορφολογικές αλλοιώσεις που προκαλούνται με τα φράγματα στην κοίτη των ποταμών και καταστρέφουν τη φυσικότητά τους, εμποδίζουν τη μετανάστευση των ψαριών και τις δραστηριότητες αναψυχής όπως ράφτινγκ, καγιάκ, ψάρεμα, κλπ. Με την ισχύουσα νομοθεσία η απόληψη είναι στην ουσία ανεξέλεγκτη αφού περιορίζεται μόνο από την οικολογική παροχή που αφήνεται στο κατάντη του φράγματος αλλά στην πραγματικότητα στερεύει το ποτάμιο οικοσύστημα από τη φυσική ροή του σε μεγάλο μήκος. Στην Έκθεση Επισκόπησης στο θέμα των υδρομορφολογικών επεμβάσεων στα ποτάμια για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, γίνεται αναφορά αποκλειστικά και μόνο στα μεγάλα φράγματα της ΔΕΗ που έχουν κατασκευαστεί στο παρελθόν και στις αναντίστρεπτες επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.
Η πρακτική αυτή έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την Ευρωπαϊκή πολιτική και εμπειρία στην εφαρμογή της Οδηγίας για τα Ύδατα όσον αφορά τα υδροηλεκτρικά όπως αυτή εκφράζεται και αναλύεται στα σχετικά κείμενα και τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ που έχουν εκδοθεί από την θέσπιση της Οδηγίας και μετά και όπως αυτά παρουσιάζονται και είναι εύκολα προσβάσιμα στη σχετική ιστοσελίδα της ΕΕ, http://ec.europa.eu/environment/water/water-framework/index_en.html. Η ΕΕ αναγνωρίζει τόσο τα μεγάλα όσο και τα μικρά υδροηλεκτρικά έργα ως ένα σημαντικό πρόβλημα για την επίτευξη του στόχου της Οδηγίας για τα Ύδατα της «καλής οικολογικής κατάστασης» των επιφανειακών υδάτων και προωθεί τις πολιτικές της πρόληψης, της αποκατάστασης και του μετριασμού των αρνητικών επιπτώσεων τους. Έχει δώσει επανειλημμένως κατευθυντήριες γραμμές για την πρόληψη του προβλήματος μέσω της χωροθέτησης των υδροηλεκτρικών σε επίπεδο περιφερειακό και τοπικό με συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων και με διαφανείς διαδικασίες. Προτείνει ο αναπτυξιακός σχεδιασμός των έργων να είναι σε απόλυτη συμφωνία με τους περιβαλλοντικούς στόχους της Οδηγίας για τα Ύδατα και θεωρεί τα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων ως βασικό εργαλείο χωροθέτησης τους.
Από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στη 2η συνάντηση εργασίας υπό την αιγίδα της ΕΕ, με θέμα «Διαχείριση Υδάτων, Οδηγία για τα Ύδατα και Υδροηλεκτρικά» στις 13-14 Σεπτεμβρίου 2011 στις Βρυξέλλες, χώρες της ΕΕ με τη μεγαλύτερη διείσδυση υδροηλεκτρικών που έχουν προχωρήσει στη θέσπιση των Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων, αναγνωρίζουν τα μικρά υδροηλεκτρικά ως ένα σημαντικό πρόβλημα στα ποτάμια τους για την επίτευξη του στόχου της Οδηγίας. Προς τούτο εφαρμόζουν τις πολιτικές της αποκατάστασης και του μετριασμού των επιπτώσεων τους προχωρώντας σε διορθωτικές ενέργειες στα υπάρχοντα έργα. Στη βάση της πρόληψης θέτουν σημαντικούς περιορισμούς ακόμη και πλήρη απαγόρευση στην ανάπτυξη έργων σε νέες θέσεις, χωροθετούν τα νέα έργα μόνο σε θέσεις που έχουν υποστεί παρεμβάσεις στο παρελθόν, ενώ παράλληλα θεσπίζουν την απόλυτη προστασία των εναπομεινάντων φυσικών ποταμών και ρεμάτων. Πέραν των αυστηρών κριτηρίων χωροθέτησης, έχουν αναπτύξει σημαντική νομοθεσία και κανόνες για την αδειοδότηση, κατασκευή, λειτουργία και έλεγχο αυτών των έργων, γεγονός που απουσιάζει εντελώς από τη χώρα μας όπως αποδεικνύει και η μέχρι σήμερα κακή εμπειρία μας από τα υπάρχοντα μικρά υδροηλεκτρικά.
Η ολοκληρωτική απουσία οποιασδήποτε αναφοράς των μικρών υδροηλεκτρικών έργων στα υπό διαβούλευση Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων καταδεικνύει ότι η χώρα μας δεν είναι ενήμερη για την προτεινόμενη πολιτική της ΕΕ και την εφαρμοζόμενη ευρωπαϊκή πρακτική στην εφαρμογή της Οδηγίας για τα Ύδατα για τα έργα αυτά αλλά και ούτε φροντίζει να ενημερωθεί αφού δεν συμμετέχει σε καμία σχετική διεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε αντίθεση με άλλες γειτονικές βαλκανικές χώρες όπως η Ρουμανία και η Βουλγαρία. Αντίθετα δεν επιδεικνύει καμία απροθυμία στη χρησιμοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων για να χρηματοδοτήσει την κατάρτιση των ανωτέρω Σχεδίων, στα οποία προκλητικά επιλέγει να αγνοεί την ευρωπαϊκή πολιτική, μέσω του ΕΣΠΑ με 11.450.000 ευρώ, όπως και για να χρηματοδοτήσει τα ίδια τα έργα με πολλαπλά περισσότερους ευρωπαϊκούς πόρους.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος παραμερίζοντας την τρέχουσα διαβούλευση, βιάζεται να προχωρήσει στην περιβαλλοντική αδειοδότηση υδροηλεκτρικών έργων μέσω ενός καταιγισμού νόμων και τροποποιητικών διατάξεων που αναιρούν βήμα-βήμα την υπάρχουσα νομοθεσία που θεωρεί εμπόδιο στην έγκρισή τους, προβάλλοντας μονομερώς τους στόχους της χώρας για τις ΑΠΕ. Ψηφίζει το ν. 4014/2011 όπου προσθέτει τροποποιήσεις χωρίς διαβούλευση όπως στο άρ. 12 όπου καταργεί τη συνταγματικά προβλεπόμενη άδεια επέμβασης σε δάση και δασικές εκτάσεις. Ανατρέπει τους εγκεκριμένους περιφερειακούς χωροταξικούς σχεδιασμούς με τα άρ. 52 και 56 του νομοσχεδίου «για την ποινική προστασία του περιβάλλοντος» προωθώντας φωτογραφικά υδροηλεκτρικό έργο 93 ΜW στον Άραχθο ποταμό σε μια προσπάθεια παράκαμψης ακυρωτικών αποφάσεων του έργου από το ΣΤΕ. «Απλοποιεί» δια της κατάργησης την περιβαλλοντική αδειοδότηση πολλών υδροηλεκτρικών έργων με την ΥΑ 1958/13-1-2012 εκτιμώντας τις επιπτώσεις τους βάσει των τεχνικών τους χαρακτηριστικών και όχι με κριτήρια ευαισθησίας των οικοσυστημάτων που θα επιβαρύνουν.
Παρακάμπτει την υποχρέωση της χώρας όπως καθορίζεται στην Οδηγία για τα Ύδατα, να εφαρμόζει από 22-12-2009 σε όλα τα έργα και σχέδια που ενδεχομένως να έχουν επιπτώσεις στα ύδατα, τους περιβαλλοντικούς στόχους της Οδηγίας μέσω των Σχεδίων Διαχείρισης και Προγραμμάτων Μέτρων που προβλέπονται σε αυτήν. Αυτό τονίζεται και στις πρόσφατες Προτάσεις της Γενικής Εισαγγελέως του Ευρωδικαστηρίου για την εκτροπή του Αχελώου, όπου επισημαίνεται ότι η υποχρέωση εφαρμογής ισχύει και για εγκεκριμένα έργα. Βάσει της υποχρέωσης αυτής, το άρ. 27 του ν. 3468/2006 αναφέρει ρητά ότι απαιτείται εγκεκριμένο Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων για τη χορήγηση άδειας εγκατάστασης υδροηλεκτρικού έργου μετά τη συγκεκριμένη ημερομηνία. Προκύπτει ξεκάθαρα επομένως ότι πρέπει να ανασταλεί η αδειοδότηση κάθε υδροηλεκτρικού έργου μέχρι την κατάρτιση των Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων ενώ κάθε άδεια εγκατάστασης που έχει εκδοθεί από 22-12-2009 είναι παράνομη.
Ουσιαστικά και ενώ επίκειται η κατάρτιση αυτών των Σχεδίων που αναμένεται να εφαρμόσουν κανόνες στο καθεστώς ανομίας που επικρατεί ως προς τη χωροθέτηση, αδειοδότηση, και έλεγχο των υδροηλεκτρικών στο πλαίσιο επίτευξης των στόχων της Οδηγίας για τα Ύδατα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος υπονομεύει ανεπανόρθωτα αυτούς τους στόχους με την προωθούμενη έγκριση των έργων πριν την υιοθέτηση των Σχεδίων Διαχείρισης, καταστρατηγώντας την απαγόρευση της υποβάθμισης της υφιστάμενης κατάστασης των υδάτων που εισάγει η Οδηγία και είναι υποχρεωτική από τέλος Δεκεμβρίου του 2009. Στην περίπτωση της Ευρυτανίας και όλης της ορεινής Πίνδου η υφιστάμενη κατάσταση των ποταμών και ρεμάτων χαρακτηρίζεται από μεγάλη φυσικότητα και ελάχιστο βαθμό ανθρώπινων παρεμβάσεων, οπότε στη βάση της υποχρέωσης της πρόληψης της υποβάθμισής της θα έπρεπε η χωροθέτηση των υδροηλεκτρικών να γίνεται με τα αυστηρότερα κριτήρια.

 Καλούμε το Υπουργείο Περιβάλλοντος να μην περιφρονεί πλέον την ευρωπαϊκή πολιτική για τα Ύδατα, να μην σπαταλά ευρωπαϊκά κονδύλια σε προσχηματικές μελέτες συγκάλυψης συμφερόντων μεγαλοκατασκευαστικών εταιρειών και να μην συνεχίζει να προκαλεί τις τοπικές κοινωνίες με ολοκληρωτικές πρακτικές παρελθόντων δεκαετιών.

 Καλούμε το Υπουργείο Περιβάλλοντος να αναστείλει κάθε αδειοδότηση υδροηλεκτρικού έργου μέχρι την κατάρτιση των Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων όπως είχε υποχρέωση να κάνει από 22-12-2009. Να σεβαστεί την ευρωπαϊκή πολιτική και νομοθεσία για τα Ύδατα και την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία για τη Συμμετοχή του Κοινού και με αφορμή την παρούσα διαβούλευση να καλέσει τις τοπικές κοινωνίες σε έναν ειλικρινή και ουσιαστικό διάλογο ώστε να θεσπιστούν και στη χώρα μας διαφανείς κανόνες και διαδικασίες για την ανάπτυξη της υδροηλεκτρικής ενέργειας.

Κίνηση Πολιτών για την Προστασία του Ευρυτανικού Περιβάλλοντος, Iανουάριος 2012
Για τη Συντονιστική επιτροπή www.karpenissi.eu
Τάσιος Γεώργιος
Λάππα Βασιλική
Τσιμάκη Περσεφόνη
Μήτσιου Βασίλειος