Στην μνήμη του Θανάση Παντελόγλου (*)
Tου ΓΙΑΝΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ(**)
[πηγή: http://www.presspublica.gr]
Ο καθένας από εμάς αλλάζει τον κόσμο τουλάχιστον δύο φορές. Μία όταν γεννιέται και μία όταν πεθαίνει. Με την γέννηση μας, αλλάζουμε τον κόσμο διότι πια η ανθρωπότητα έχει ένα καινούργιο μέλος. Και με τον θάνατο μας πάλι τον αλλάζουμε, αφού η ανθρωπότητα μετράει έναν λιγότερο. Βέβαια, ούτε την γέννησή μας επιλέγουμε ούτε τελικά τον θάνατό μας μπορούμε να αποφύγουμε. Άρα οι δύο αυτές αλλαγές που προκαλεί ο καθένας από εμάς είναι τετριμμένες και μάλλον έχουν την ελάχιστη σημασία. Οι αλλαγές που μετράνε πρέπει να είναι οι ενδιάμεσες. Θα μπορούσε να ρωτήσει κανείς ποια είναι η σπουδαία και σημαντική αλλαγή; Προς ποια κατεύθυνση να αλλάξουμε τον κόσμο; Που να τον σπρώξουμε να πάει; Είναι φανερό πάντως πως
η αλλαγή προς το χειρότερο είναι πολύ εύκολο να γίνει ενώ αντίθετα η αλλαγή προς το καλύτερο είναι ιδιαιτέρα δύσκολη. Πολλοί την χαρακτηρίζουν ουτοπία! Αν θεωρήσουμε ως αλλαγή την αλλαγή προς το καλύτερο, τότε η κοινή γνώμη λέει πως «Οχι! Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο!». Το ζήτημα βέβαια είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το υπαρξιακό ερώτημα του πως αξίζει να ζήσει κανείς τις λίγες μέρες που του έτυχαν στον μάταιο τούτο κόσμο.
Και η οπτική του θρησκευτικού ιδεαλισμού και η οπτική του υλισμού έχουν κατά παράδοξο τρόπο την ίδια συμβολή στο ζήτημά μας! Η μεν πρώτη συνδέει την ποιότητα της αιώνιας μετά θάνατον ζωής με την ποιότητα της εδώ πρόσκαιρης ζωής. Το πώς θα ζήσουμε εδώ και τώρα έχει άμεση συνέπεια το πώς θα ζούμε εκεί και για πάντα! Και αυτή η σύνδεση της αιωνιότητας με τον παρόν είναι που κάνει το παρόν τόσο σπουδαίο. Σπουδαίο όσο η αιωνιότητα ολόκληρη! Και η άλλη οπτική όμως, αυτή που θεωρεί πως δεν υπάρχει τίποτα άλλο πέρα από τον κόσμο τούτο των επιστημονικών παρατηρήσεων και βεβαιοτήτων, αυτό τον κόσμο μας τον δείχνει τόσο σπουδαίο όσο και η προηγούμενη, αφού μόνο αυτόν έχουμε για να ζήσουμε και τίποτα άλλο δεν περιμένουμε! Κάθε ουσιαστική αλλαγή, λοιπόν, που αφορά τούτο τον κόσμο, δεν μπορεί παρά να είναι σπουδαία και σημαντική όπως κι αν το βλέπει κανείς.
Νομίζω πως το επιχείρημα που ακολουθεί είναι ακαταμάχητο. Αν οι πράξεις μας ή οι παραλείψεις μας, αυτές που αλλάζουν φυσικά τούτο τον κόσμο, συμβάλλουν ώστε περισσότερα δεινά να ταλαιπωρούν περισσότερους ανθρώπους, τότε καλό θα ήταν αυτές οι αλλαγές να μην πραγματοποιούνται ποτέ. Αν πάλι οι πράξεις μας ή οι παραλείψεις μας συμβάλουν στην συνέχιση της ζωής και την πρόοδο, αν μετά τις πράξεις μας λιγότερα δεινά ταλαιπωρούν λιγότερους ανθρώπους, τότε πράγματι είμαστε μπροστά σε αλλαγές που αξίζει να πραγματοποιούνται.
Γνώρισα τον Θανάση Παντελόγλου στα τριάντα μου χρόνια. Μόλις είχα αρχίσει να ενδιαφέρομαι για άλλα πράγματα και για άλλους ανθρώπους, εκτός από τον εαυτό μου. Είχα αποκτήσει τον πρώτο μου γιο και είχα μόλις ντυθεί το ιερατικό σχήμα σε μια προσπάθεια αναζήτησης νοήματος. Αφορμή για τη γνωριμία μας υπήρξε ένα ποτάμι που κυλούσε δίπλα μας, απειλούσε τη ζωή όλων μας, τη δικιά μου και των αγαπημένων μου, μα εγώ μέχρι τότε δεν το είχα καν αντικρύσει με τα μάτια μου. Μου το έδειξε ο Θανάσης. Μας απειλούσε διότι κάποιοι ανόητοι αποφάσισαν να αλλάξουν τούτο τον κόσμο χαρακτηρίζοντάς το ποτάμι «αποδέκτη βιομηχανικών αποβλήτων» και παράλληλα κάποιοι ανόητοι βιομήχανοι πήραν αυτόν το χαρακτηρισμό στα σοβαρά!
Από τότε που γνώρισα τον Θανάση και για δεκαπέντε χρόνια υπήρξε για μένα συστηματικός συνεργάτης, εξαιρετικός φίλος και ακούραστος συνοδοιπόρος. Στην πορεία της σχέσης μας βεβαιώθηκα ότι ο Θανάσης ήταν ένας πραγματικά σοφός άνθρωπος. Σοφός μέχρι το μεδούλι, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει πως δεν είχε αρκετές από τις αδυναμίες που μοιραζόμαστε όλοι. Κατά παράδοξο τρόπο, το πρόσωπο του Θανάση και η σχέση μας, υπήρξαν καθοριστικά στο να βρω τις απαντήσεις που μάταια έψαχνα αλλού.
Από τα πολλά και σημαντικά που βίωσα δίπλα του, θα αναφέρω σε τούτο το επιμνημόσυνο κείμενο ένα συγκεκριμένο, κρίνοντας το ως σημαντικότερο και θεωρώντας ότι αντιπροσωπεύει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον Θανάση. Ο Θανάσης απέδειξε με την ζωή του και τις πράξεις του πως «Ναι! Μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο!» και εφόσον η αλλαγή είναι προς το καλύτερο αυτό είναι το πιο σπουδαίο πράγμα που μπορεί να κάνει κανείς! Είναι αυτό στο οποίο αξίζει κανείς να επενδύσει τις πεπερασμένες ανθρώπινες δυνάμεις του και τον λιγοστό του χρόνο. Δεν είναι ουτοπικό! Είναι απολύτως ρεαλιστικό. Ο άνθρωπος αυτός δεν ήταν ένας ρομαντικός οραματιστής μόνον! Χάρη στον Θανάση αυτή η καθημερινή, απλή, πρωταρχική πράξη που κάνουμε όλοι μας για να μπορούμε να διατηρούμε την ύπαρξή μας, η πράξη του να πίνουμε ένα ποτήρι νερό κάθε φορά που διψάμε, αυτή η πράξη δεν είναι πια πρόξενος της αρρώστιας που τον πήρε από κοντά μας! Έτσι, απλά, ο Θανάσης άλλαξε τον κόσμο μας.
Η πρόκληση να τον μιμηθούμε είναι η κληρονομιά που μας αφήνει. Γνωρίζω πολύ καλά πως η καρδιά του ξεχείλιζε από την επιθυμία να συνεχίσουμε στην πορεία αυτή όλοι οι φίλοι και συνεργάτες του και όσο δυνατόν περισσότεροι από τους συμπολίτες μας. Αυτό προϋποθέτει κάτι αρκετά δύσκολο: να σταματήσουμε την πρακτική του ιδιωτεύειν και μόνο ιδιωτεύειν στον λιγοστό μας χρόνο. Να σταματήσουμε πια να είμαστε αποκλειστικά και μόνο «κυρ Παντελήδες» (***). Δύσκολο, το ομολογώ! Αλλά απολύτως αναγκαίο αν θέλουμε να αλλάζει ο κόσμος προς το καλύτερο!
(*) Ο Θανάσης Παντελόγλου γεννήθηκε το 1945 στη Νέα Ιωνία Αττικής. Πτυχιούχος Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1971). Ήταν πτυχιούχος Χημικός Μηχανικός του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (1973) με μεταπτυχιακό ως Βιοτεχνολόγος (Βιοχημικός Μηχανικός ΜSC). Δούλεψε στη βιομηχανία παραγωγής πρώτων υλών και στην βιομηχανία ιατροτεχνολογικών προϊόντων. Υπήρξε μεταφραστής σε μεγάλες εγκυκλοπαίδειες (Britanica, Μεγάλη Σοβιετική κλπ) και δίδαξε σε πολλά σεμινάρια συνεχιζόμενης ειδικής εκπαίδευσης στο ΕΛΚΕΠΑ, στην Ένωση Ελλήνων Χημικών, στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε γερμανικές τεχνικές σχολές. Υπήρξε καθηγητής στα ΤΕΙ Αθηνών στον τομέα Ιατρικών Οργάνων και Ιατρικής Τεχνολογίας. Έφυγε από κοντά μας στις 26 Νοεμβρίου του 2014. Τα τελευταία 15 χρόνια της ζωής του τα αφιέρωσε στην αποκάλυψη και τεκμηρίωση του προβλήματος της βιομηχανικής ρύπανσης στην περιοχή του Βοιωτικού Ασωπού ποταμού. Η συμβολή του στην ύδρευση της περιοχής των Οινοφύτων με ασφαλές νερό από την ΕΥΔΑΠ υπήρξε καθοριστική.
(**) Ιερέας στα Οινόφυτα, μαθηματικός, μεταπτυχιακός φοιτητής στα θεωρητικά μαθηματικά (ΕΚΠΑ) και στη διαχείριση αποβλήτων (Ανοιχτό Πανεπιστήμιο). Το 2009 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για τον αγώνα του κατά της βιομηχανικής ρύπανσης στον Ασωπό και τα Οινόφυτα.
(***) Πάνου Τζαβέλα «Έντιμε άνθρωπε κυρ Παντελή», https://www.youtube.com/watch?v=8G1bwt3czkg
Tου ΓΙΑΝΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ(**)
[πηγή: http://www.presspublica.gr]
Ο καθένας από εμάς αλλάζει τον κόσμο τουλάχιστον δύο φορές. Μία όταν γεννιέται και μία όταν πεθαίνει. Με την γέννηση μας, αλλάζουμε τον κόσμο διότι πια η ανθρωπότητα έχει ένα καινούργιο μέλος. Και με τον θάνατο μας πάλι τον αλλάζουμε, αφού η ανθρωπότητα μετράει έναν λιγότερο. Βέβαια, ούτε την γέννησή μας επιλέγουμε ούτε τελικά τον θάνατό μας μπορούμε να αποφύγουμε. Άρα οι δύο αυτές αλλαγές που προκαλεί ο καθένας από εμάς είναι τετριμμένες και μάλλον έχουν την ελάχιστη σημασία. Οι αλλαγές που μετράνε πρέπει να είναι οι ενδιάμεσες. Θα μπορούσε να ρωτήσει κανείς ποια είναι η σπουδαία και σημαντική αλλαγή; Προς ποια κατεύθυνση να αλλάξουμε τον κόσμο; Που να τον σπρώξουμε να πάει; Είναι φανερό πάντως πως
η αλλαγή προς το χειρότερο είναι πολύ εύκολο να γίνει ενώ αντίθετα η αλλαγή προς το καλύτερο είναι ιδιαιτέρα δύσκολη. Πολλοί την χαρακτηρίζουν ουτοπία! Αν θεωρήσουμε ως αλλαγή την αλλαγή προς το καλύτερο, τότε η κοινή γνώμη λέει πως «Οχι! Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο!». Το ζήτημα βέβαια είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το υπαρξιακό ερώτημα του πως αξίζει να ζήσει κανείς τις λίγες μέρες που του έτυχαν στον μάταιο τούτο κόσμο.
Και η οπτική του θρησκευτικού ιδεαλισμού και η οπτική του υλισμού έχουν κατά παράδοξο τρόπο την ίδια συμβολή στο ζήτημά μας! Η μεν πρώτη συνδέει την ποιότητα της αιώνιας μετά θάνατον ζωής με την ποιότητα της εδώ πρόσκαιρης ζωής. Το πώς θα ζήσουμε εδώ και τώρα έχει άμεση συνέπεια το πώς θα ζούμε εκεί και για πάντα! Και αυτή η σύνδεση της αιωνιότητας με τον παρόν είναι που κάνει το παρόν τόσο σπουδαίο. Σπουδαίο όσο η αιωνιότητα ολόκληρη! Και η άλλη οπτική όμως, αυτή που θεωρεί πως δεν υπάρχει τίποτα άλλο πέρα από τον κόσμο τούτο των επιστημονικών παρατηρήσεων και βεβαιοτήτων, αυτό τον κόσμο μας τον δείχνει τόσο σπουδαίο όσο και η προηγούμενη, αφού μόνο αυτόν έχουμε για να ζήσουμε και τίποτα άλλο δεν περιμένουμε! Κάθε ουσιαστική αλλαγή, λοιπόν, που αφορά τούτο τον κόσμο, δεν μπορεί παρά να είναι σπουδαία και σημαντική όπως κι αν το βλέπει κανείς.
Νομίζω πως το επιχείρημα που ακολουθεί είναι ακαταμάχητο. Αν οι πράξεις μας ή οι παραλείψεις μας, αυτές που αλλάζουν φυσικά τούτο τον κόσμο, συμβάλλουν ώστε περισσότερα δεινά να ταλαιπωρούν περισσότερους ανθρώπους, τότε καλό θα ήταν αυτές οι αλλαγές να μην πραγματοποιούνται ποτέ. Αν πάλι οι πράξεις μας ή οι παραλείψεις μας συμβάλουν στην συνέχιση της ζωής και την πρόοδο, αν μετά τις πράξεις μας λιγότερα δεινά ταλαιπωρούν λιγότερους ανθρώπους, τότε πράγματι είμαστε μπροστά σε αλλαγές που αξίζει να πραγματοποιούνται.
Γνώρισα τον Θανάση Παντελόγλου στα τριάντα μου χρόνια. Μόλις είχα αρχίσει να ενδιαφέρομαι για άλλα πράγματα και για άλλους ανθρώπους, εκτός από τον εαυτό μου. Είχα αποκτήσει τον πρώτο μου γιο και είχα μόλις ντυθεί το ιερατικό σχήμα σε μια προσπάθεια αναζήτησης νοήματος. Αφορμή για τη γνωριμία μας υπήρξε ένα ποτάμι που κυλούσε δίπλα μας, απειλούσε τη ζωή όλων μας, τη δικιά μου και των αγαπημένων μου, μα εγώ μέχρι τότε δεν το είχα καν αντικρύσει με τα μάτια μου. Μου το έδειξε ο Θανάσης. Μας απειλούσε διότι κάποιοι ανόητοι αποφάσισαν να αλλάξουν τούτο τον κόσμο χαρακτηρίζοντάς το ποτάμι «αποδέκτη βιομηχανικών αποβλήτων» και παράλληλα κάποιοι ανόητοι βιομήχανοι πήραν αυτόν το χαρακτηρισμό στα σοβαρά!
Από τότε που γνώρισα τον Θανάση και για δεκαπέντε χρόνια υπήρξε για μένα συστηματικός συνεργάτης, εξαιρετικός φίλος και ακούραστος συνοδοιπόρος. Στην πορεία της σχέσης μας βεβαιώθηκα ότι ο Θανάσης ήταν ένας πραγματικά σοφός άνθρωπος. Σοφός μέχρι το μεδούλι, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει πως δεν είχε αρκετές από τις αδυναμίες που μοιραζόμαστε όλοι. Κατά παράδοξο τρόπο, το πρόσωπο του Θανάση και η σχέση μας, υπήρξαν καθοριστικά στο να βρω τις απαντήσεις που μάταια έψαχνα αλλού.
Από τα πολλά και σημαντικά που βίωσα δίπλα του, θα αναφέρω σε τούτο το επιμνημόσυνο κείμενο ένα συγκεκριμένο, κρίνοντας το ως σημαντικότερο και θεωρώντας ότι αντιπροσωπεύει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον Θανάση. Ο Θανάσης απέδειξε με την ζωή του και τις πράξεις του πως «Ναι! Μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο!» και εφόσον η αλλαγή είναι προς το καλύτερο αυτό είναι το πιο σπουδαίο πράγμα που μπορεί να κάνει κανείς! Είναι αυτό στο οποίο αξίζει κανείς να επενδύσει τις πεπερασμένες ανθρώπινες δυνάμεις του και τον λιγοστό του χρόνο. Δεν είναι ουτοπικό! Είναι απολύτως ρεαλιστικό. Ο άνθρωπος αυτός δεν ήταν ένας ρομαντικός οραματιστής μόνον! Χάρη στον Θανάση αυτή η καθημερινή, απλή, πρωταρχική πράξη που κάνουμε όλοι μας για να μπορούμε να διατηρούμε την ύπαρξή μας, η πράξη του να πίνουμε ένα ποτήρι νερό κάθε φορά που διψάμε, αυτή η πράξη δεν είναι πια πρόξενος της αρρώστιας που τον πήρε από κοντά μας! Έτσι, απλά, ο Θανάσης άλλαξε τον κόσμο μας.
Η πρόκληση να τον μιμηθούμε είναι η κληρονομιά που μας αφήνει. Γνωρίζω πολύ καλά πως η καρδιά του ξεχείλιζε από την επιθυμία να συνεχίσουμε στην πορεία αυτή όλοι οι φίλοι και συνεργάτες του και όσο δυνατόν περισσότεροι από τους συμπολίτες μας. Αυτό προϋποθέτει κάτι αρκετά δύσκολο: να σταματήσουμε την πρακτική του ιδιωτεύειν και μόνο ιδιωτεύειν στον λιγοστό μας χρόνο. Να σταματήσουμε πια να είμαστε αποκλειστικά και μόνο «κυρ Παντελήδες» (***). Δύσκολο, το ομολογώ! Αλλά απολύτως αναγκαίο αν θέλουμε να αλλάζει ο κόσμος προς το καλύτερο!
(*) Ο Θανάσης Παντελόγλου γεννήθηκε το 1945 στη Νέα Ιωνία Αττικής. Πτυχιούχος Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1971). Ήταν πτυχιούχος Χημικός Μηχανικός του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (1973) με μεταπτυχιακό ως Βιοτεχνολόγος (Βιοχημικός Μηχανικός ΜSC). Δούλεψε στη βιομηχανία παραγωγής πρώτων υλών και στην βιομηχανία ιατροτεχνολογικών προϊόντων. Υπήρξε μεταφραστής σε μεγάλες εγκυκλοπαίδειες (Britanica, Μεγάλη Σοβιετική κλπ) και δίδαξε σε πολλά σεμινάρια συνεχιζόμενης ειδικής εκπαίδευσης στο ΕΛΚΕΠΑ, στην Ένωση Ελλήνων Χημικών, στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε γερμανικές τεχνικές σχολές. Υπήρξε καθηγητής στα ΤΕΙ Αθηνών στον τομέα Ιατρικών Οργάνων και Ιατρικής Τεχνολογίας. Έφυγε από κοντά μας στις 26 Νοεμβρίου του 2014. Τα τελευταία 15 χρόνια της ζωής του τα αφιέρωσε στην αποκάλυψη και τεκμηρίωση του προβλήματος της βιομηχανικής ρύπανσης στην περιοχή του Βοιωτικού Ασωπού ποταμού. Η συμβολή του στην ύδρευση της περιοχής των Οινοφύτων με ασφαλές νερό από την ΕΥΔΑΠ υπήρξε καθοριστική.
(**) Ιερέας στα Οινόφυτα, μαθηματικός, μεταπτυχιακός φοιτητής στα θεωρητικά μαθηματικά (ΕΚΠΑ) και στη διαχείριση αποβλήτων (Ανοιχτό Πανεπιστήμιο). Το 2009 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για τον αγώνα του κατά της βιομηχανικής ρύπανσης στον Ασωπό και τα Οινόφυτα.
(***) Πάνου Τζαβέλα «Έντιμε άνθρωπε κυρ Παντελή», https://www.youtube.com/watch?v=8G1bwt3czkg
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου